Nietolerancja alkoholu to stan, w którym organizm ma trudności z przetwarzaniem substancji, co prowadzi do wystąpienia nieprzyjemnych objawów po jej spożyciu. W przeciwieństwie do alergii nie jest związana z reakcją układu odpornościowego, lecz z nieprawidłowym metabolizowaniem alkoholu, szczególnie w wyniku braku lub niedoboru odpowiednich enzymów w organizmie. Objawy nietolerancji alkoholu mogą obejmować zaczerwienienie skóry, bóle głowy, nudności, wymioty, a także problemy z oddychaniem. Chociaż nie stanowi zagrożenia życia, może znacząco wpłynąć na jego komfort i wymagać odpowiednich zmian w diecie oraz stylu życia.
TL;DR
Nietolerancja alkoholu polega na niezdolności organizmu do jego skutecznego metabolizowania, głównie z powodu niedoboru enzymu (ALDH), co prowadzi do objawów takich jak zaczerwienienie skóry, bóle głowy, nudności i wymioty.
Nagła nietolerancja może być spowodowana chorobami wątroby, interakcją alkoholu z lekami, zaburzeniami hormonalnymi lub genetycznymi mutacjami.
Alergia na sam alkohol (etanol) jest rzadka; częściej organizm reaguje alergicznie na składniki napojów alkoholowych, takie jak histamina czy siarczyny, powodując wysypki, obrzęki, kichanie, katar i bóle brzucha.
W przypadku silnych reakcji alergicznych, takich jak obrzęk twarzy, gardła, trudności w oddychaniu lub wymioty, konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska.
Regularne kichanie lub katar po alkoholu może wskazywać na wrażliwość lub alergię na substancje zawarte w napojach alkoholowych.
Na czym polega nietolerancja alkoholu?
Nietolerancja alkoholu to stan, w którym organizm nie radzi sobie z jego metabolizowaniem, co prowadzi do nieprzyjemnych objawów po spożyciu nawet niewielkich ilości. Podstawową różnicą, która oddziela tę dolegliwość od alergii, jest brak reakcji układu odpornościowego. Najczęstszą przyczyną jest niedobór enzymu zwanego dehydrogenazą aldehydową, który jest odpowiedzialny za rozkład aldehydu octowego (produktu ubocznego metabolizmu alkoholu), który w nadmiarze powoduje objawy takie jak zaczerwienienie skóry, bóle głowy, nudności i wymioty.
Dlaczego organizm nie trawi alkoholu?
Problemy z trawieniem alkoholu mogą wynikać z niewłaściwego działania enzymów odpowiedzialnych za jego rozkład w organizmie, zwłaszcza w wątrobie. Należą do nich przede wszystkim dehydrogenaza alkoholowa (ADH) i dehydrogenaza aldehydowa (ALDH). W przypadku ich niedoboru lub nieprawidłowego działania organizm nie jest w stanie skutecznie przetworzyć alkoholu, co prowadzi do jego gromadzenia się w organizmie, powodując objawy nietolerancji.
Nagła nietolerancja alkoholu – dlaczego organizm przestaje tolerować alkohol?
Nagła nietolerancja może wynikać ze zmian w organizmie, takich jak spadek aktywności enzymów wątrobowych, co utrudnia metabolizowanie alkoholu. Z wiekiem organizm gorzej go przetwarza, a choroby, takie jak stłuszczenie wątroby czy marskość wątroby, dodatkowo pogarszają tolerancję. Problemy mogą być także efektem alergii na składniki alkoholu, np. histaminę, siarczyny czy gluten, co powoduje reakcje skórne, duszności lub bóle brzucha.
Interakcje z lekami, takimi jak antybiotyki, przeciwhistaminowe czy przeciwbólowe, mogą nasilać działanie alkoholu lub powodować nieprzyjemne objawy. Zaburzenia hormonalne, cukrzyca czy problemy z układem pokarmowym również mogą wpływać na metabolizm, wywołując nagłe osłabienie, bóle brzucha czy zaczerwienienie twarzy. U niektórych osób przyczyną są czynniki genetyczne, np. mutacja genu ALDH2, która powoduje nagromadzenie toksycznego aldehydu octowego.
Zapoznaj się również: Czy alkoholizm jest dziedziczny?
Czy można mieć uczulenie na alkohol?
Uczulenie na alkohol (etanol) jest stosunkowo rzadkie, a większość reakcji po spożyciu alkoholu wynika z nietolerancji, a nie z alergii. W przypadku alergii organizm reaguje nie na sam alkohol, lecz na inne substancje obecne w napojach, które mogą działać jako alergeny. Do takich składników należą przede wszystkim histamina, która naturalnie występuje w niektórych napojach, zwłaszcza w winie, oraz siarczyny, które są używane jako środki konserwujące, szczególnie w winach i piwach. Dodatkowo niektóre alkohole zawierają barwniki, konserwanty czy inne chemiczne substancje, które mogą wywołać reakcję alergiczną.
Histamina, która jest uwalniana w odpowiedzi na alergeny, ma wpływ na różne procesy w organizmie, w tym na rozszerzanie naczyń krwionośnych, co może prowadzić do lokalnych reakcji zapalnych. W takich przypadkach układ odpornościowy błędnie rozpoznaje te substancje jako zagrożenie, wywołując nadmierną reakcję w postaci wydzielania histaminy i innych mediatorów stanu zapalnego.
Zjawisko to jest szczególnie istotne dla osób z wrażliwością na ten związek, ponieważ ich organizmy mogą nie radzić sobie z jego rozkładem, co prowadzi do wystąpienia objawów alergicznych. Choć nie jest to reakcja na sam alkohol, to interakcja między składnikami napoju a układem odpornościowym może wywołać reakcję.
Alergia na alkohol – najczęstsze objawy
Objawy alergii na alkohol lub któryś ze składników napoju może wywoływać różne objawy, które w najczęstszych przypadkach obejmują:
- Wysypkę skórną, szczególnie na twarzy.
- Swędzenie i pokrzywkę.
- Obrzęk ust, języka, gardła (w rzadkich przypadkach może prowadzić do trudności w oddychaniu).
- Kichanie, łzawienie oczu, zatkany nos.
- Bóle głowy i zawroty głowy.
- Nudności, wymioty, bóle brzucha.
Objawy te pojawiają się zazwyczaj po wypiciu napojów alkoholowych, które zawierają składniki uczulające.
Co oznacza kichanie po alkoholu?
Kichanie po alkoholu może być wynikiem reakcji alergicznych na składniki napoju, takie jak np. siarczyny, które są powszechnie stosowane w winie i innych napojach alkoholowych jako konserwanty. Mogą wywołać podrażnienie dróg oddechowych, prowadząc do kichania, łzawienia oczu i innych objawów alergicznych. Warto zwrócić uwagę, jeśli ten objaw pojawia się regularnie po spożyciu alkoholu, ponieważ może to być oznaka wrażliwości na substancje znajdujące się w napoju.
Skąd się bierze katar po alkoholu?
Katar po alkoholu może wystąpić w wyniku reakcji organizmu na histaminę, która jest uwalniana podczas spożycia alkoholu. Alkohol, zwłaszcza czerwone wino, może również zwiększać uwalnianie histaminy w organizmie. Histamina to substancja, która powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie przepuszczalności naczyń, co może prowadzić do obrzęku błon śluzowych w nosie, a tym samym do kataru.
Objawy uczulenia na alkohol – kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Objawy uczulenia na alkohol, takie jak trudności w oddychaniu, obrzęk twarzy, gardła, pokrzywka, silne bóle brzucha czy wymioty, powinny skłonić do zgłoszenia się do lekarza. W przypadku ciężkich reakcji alergicznych, takich jak anafilaksja (ciężka reakcja alergiczna), konieczne może być natychmiastowe wezwanie pomocy medycznej, ponieważ może to stanowić zagrożenie życia. Ważne jest, aby nie ignorować tych objawów, ponieważ mogą one wskazywać na poważne alergie lub nietolerancje, które wymagają diagnozy i leczenia.
Bibliografia
- Bocheńska-Marciniak, M., & Kupczyk, M. (2015). Nietolerancja alkoholu w praktyce lekarza alergologa. Alergia, 4, 21–27. Dostęp online: alergia.org.pl/wp-content/uploads/2017/08/Nietolerancja-alkoholu-w-praktyce-lekarza-alergologa.pdf
- Gawlik, R., & Krakowczyk, H. (2018). Nadwrażliwość na wino. Alergia, 2(76), 12–14.
- Buczyłko, K. (2016). Nie tylko alergeny: nietolerancja histaminy. Alergia, 1, 35–38. Dostęp online: http://alergia.org.pl/wp-content/uploads/2017/08/Nie-tylko-alergeny-nietolerancja-histaminy.pdf
- Adams, K. E., & Rans, T. S. (2013). Adverse reactions to alcohol and alcoholic beverages. Annals of Allergy, Asthma & Immunology, 111(6), 439–445. https://www.annallergy.org/article/S1081-1206(13)00690-X/abstract
- Wüthrich, B. (2018). Allergic and intolerance reactions to wine. Allergologie Select, 2(1), 80–88. https://www.dustri.com/article_response_page.html?artId=16017&doi=10.5414/ALX01420E&L=0
- Brooks, P. J., Enoch, M. A., Goldman, D., Li, T. K., & Yokoyama, A. (2009). The alcohol flushing response: an unrecognized risk factor for esophageal cancer from alcohol consumption. PLoS Medicine, 6(3), e1000050. https://journals.plos.org/plosmedicine/article?id=10.1371/journal.pmed.1000050
- Mergenhagen, K. A., Wattengel, B. A., Skelly, M. K., Clark, C. M., & Russo, T. A. (2020). Fact versus Fiction: a Review of the Evidence behind Alcohol and Antibiotic Interactions. Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 64(3), e02167-19. https://journals.asm.org/doi/10.1128/aac.02167-19
- Gonzalez-Quintela, A., Vidal, C., & Gude, F. (2004). Alcohol, IgE and allergy. Addiction Biology, 9(3–4), 195–204.
