Leczenie lekomanii

Uzależnienie od leków to poważny problem zdrowotny występujący zarówno w wyniku niewłaściwego stosowania leków przepisanych przez lekarza, jak i sięgania po substancje bez recepty. Uzależnienie to nie tylko fizyczna zależność od danej substancji, ale także psychiczna potrzeba jej zażywania, mimo negatywnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych.

Objawy uzależnienia od leków mogą być różne, w zależności od rodzaju przyjmowanej substancji, długości jej stosowania i indywidualnych predyspozycji osoby uzależnionej. Można wyróżnić charakterystyczne objawy świadczące o potencjalnym problemie z nadużywaniem leków: 

• Zwiększona tolerancja – Osoba uzależniona może zauważyć, że początkowa dawka leku przestaje przynosić oczekiwany efekt, co prowadzi do stopniowego zwiększania dawki. Wzrost tolerancji może prowadzić do niebezpiecznego stosowania większych ilości leków, co zwiększa ryzyko poważnych konsekwencji zdrowotnych w tym przedawkowania i śmierci.
• Objawy odstawienia – Gdy osoba próbuje zaprzestać stosowania leku, może doświadczyć nieprzyjemnych objawów fizycznych i psychicznych, takich jak bóle głowy, uczycie lęku, problemy ze snem, a także silna potrzeba ponownego zażywania substancji.
• Zażywanie leków mimo negatywnych skutków – Osoba uzależniona kontynuuje przyjmowanie leków, mimo że zauważa skutki uboczne swojego postępowania, ignoruje zalecenia i ostrzeżenia lekarza oraz informacje o ryzyku związanym z nadużywaniem leku.
• Zmiany w zachowaniu i codziennym funkcjonowaniu – Uzależnienie od leków może wpływać na codzienne funkcjonowanie osoby. Może pojawić się nadmierne skupienie na zdobywaniu leków, zaniedbywanie innych obowiązków, a także izolowanie się od bliskich. W skrajnych przypadkach uzależniona osoba może stracić zdolność do pełnego zaangażowania w życie zawodowe, rodzinne i społeczne.

Ważne jest, aby osoby, które zauważają objawy uzależnienia, szukały wsparcia. Może to obejmować rozmowę z lekarzem, który pomoże w doborze odpowiedniego leczenia, lub zwrócenie się do specjalistycznych ośrodków terapii uzależnień.

Osoba uzależniona od leków może wykazywać zmiany w zachowaniu i relacjach z otoczeniem. Zaczyna nadmiernie polegać na lekach, traktując je jako jedyny sposób radzenia sobie z dolegliwościami fizycznymi lub psychicznymi, emocjami czy problemami życiowymi. Życie lekomana może zostać zdominowane przez konieczność zdobywania i zażywania leków, co prowadzi do izolacji i stopniowego zaniedbywania codziennych obowiązków, takich jak praca, nauka, relacje z otoczeniem czy zainteresowania.

W relacjach interpersonalnych osoba uzależniona może stawać się zamknięta i wycofana. Może również wykazywać trudności w utrzymaniu stabilności emocjonalnej, co wpływa na jej interakcje z innymi, zarówno w rodzinie, jak i w pracy, szkole czy najbliższym otoczeniu. Osoby uzależnione często odczuwają poczucie wstydu lub winy wynikających z ich stanu. To może prowadzić do izolacji lub unikania pomocy. W zależności od przypadku osoba może również nie zdawać sobie sprawy z istniejącego problemu. Rozmowa i wsparcie ze strony otoczenia i bliskich są bardzo ważne dla rozpoznania potencjalnego problemu i podjęciu decyzji o leczeniu.

Leki nasenne, szczególnie te należące do grupy benzodiazepin lub niebenzodiazepinowe (tzw. leki z grupy „Z”) mogą prowadzić do rozwoju uzależnienia przy długotrwałym lub niewłaściwym stosowaniu. Początkowo osoba może przyjmować lek w celu rozwiązania problemów ze snem, jednak przy długotrwałym stosowaniu może wykształcić się tolerancja na daną substancję, która powoduje chęć zwiększania dawki, aby osiągnąć pożądany efekt. Do rozwoju uzależnienia może prowadzić stosowanie leku niezgodnie z jego przeznaczeniem, samodzielne zwiększanie dawki lub przyjmowanie substancji częściej niż jest to zalecane – tego typu postępowanie stanowi ryzyko powikłań zdrowotnych i popadnięcia w nałóg.

Objawy uzależnienia od leków nasennych obejmują cechy typowe dla nadużywania innych substancji leczniczych i obejmują m.in. potrzebę zażywania leku w coraz większych dawkach, psychiczne przywiązanie do leku oraz objawy odstawienia podczas prób zaprzestania przyjmowania. Dodatkowym objawem charakterystycznym dla uzależnienia od substancji nasennych jest niemożność zaśnięcia bez zażycia leku, również w przypadkach, gdy nie ma medycznego wskazania do jego stosowania. 

Uzależnienie od leków nasennych jest często bagatelizowane, jednak jest to problem, który wymaga interwencji specjalistów oraz odpowiedniego leczenia.