TL;DR
Alkohol wpływa na poziom cukru we krwi: wysokoprocentowe trunki nie podnoszą glukozy, ale słodkie drinki i alkohole niskoprocentowe (np. piwo, nalewki) już tak.
Alkohol zwiększa ryzyko hipoglikemii, szczególnie kilka godzin po spożyciu – może prowadzić do śpiączki lub ataku padaczkowego.
Nadużywanie alkoholu może powodować tzw. cukrzycę alkoholową – chorobę wynikającą z uszkodzenia trzustki i zaburzeń produkcji insuliny.
Objawy cukrzycy alkoholowej to m.in. senność, utrata wagi, pragnienie, osłabienie, drażliwość, problemy z koncentracją.
Diagnostyka obejmuje badanie glukozy na czczo, test tolerancji glukozy (OGTT), hemoglobinę glikowaną oraz dodatkowe testy (np. poziom insuliny, peptydu C).
Leczenie wymaga całkowitej abstynencji, farmakoterapii, konsultacji z diabetologiem i zmiany diety (produkty pełnoziarniste, warzywa, chude białko, unikanie smażenia).
Wpływ alkoholu na poziom cukru we krwi
Alkohole wysokoprocentowe, takie jak wódka, whisky, tequila czy też gin, nie stanowią źródła węglowodanów prostych, ich picie nie powoduje więc wzrostu poziomu cukru we krwi. Sytuacja ulega jednak zmianie, gdy trunki te spożywane są w formie drinków, w których składzie znajdują się słodzone napoje, soki lub likiery barmańskie, powodujące wzrost stężenia glukozy we krwi. Podobne działanie mają popularne alkohole niskoprocentowe, takie jak:
- piwo,
- cydr,
- likiery,
- nalewki,
- słodkie wino,
- wermut.
Równocześnie, alkohol znacząco zwiększa ryzyko niedocukrzeniaтобто hipoglikemii. Mowa przy tym nie o spadku glukozy w czasie picia, lecz niedocukrzeniu, które pojawia się po upływie wielu godzin od spożycia alkoholu – najczęściej w nocy lub godzinach wczesnoporannych. Do hipoglikemii może dojść na skutek spożycia zarówno nisko, jak i wysokoprocentowych trunków, bez znaczenia jest więc sam poziom zawartości cukru w alkoholu. Stan ten jest następstwem zatrucia organizmu etanolem, przez które zahamowaniu ulega nocne wydzielanie glikogenu przez wątrobę. Ciężkie niedocukrzenie może prowadzić do ataku padaczki cukrzycowej, a także utraty przytomności, czyli tak zwanej śpiączki alkoholowej. Jeżeli do niej dojdzie, niezbędne jest dożylne podanie glukozy. By zapobiegać hipoglikemii po alkoholu, należy przede wszystkim powstrzymać się od picia na pusty żołądek, spożywać alkohol po zjedzeniu posiłku bogatego w białko i tłuszcze oraz często kontrolować poziom cukru we krwi.
| Випий. | Cukier (g/100 ml) | Cukier (g/L) |
|---|---|---|
| Lager / jasne piwo | 0 – 0,3 | 0 – 3 |
| Cydr słodki (komercyjny) | 3 – 8 | 30 – 80 |
| Wino czerwone – wytrawne | 0,1 – 0,4 | 1 - 4 |
| Wino białe – półwytrawne | 1 – 3,5 | 10 – 35 |
| Wino musujące Brut | 0 – 1,2 | 0 – 12 |
| Tokaji Aszú (5 Puttonyos) | ≈ 12 | ≈ 120 |
| Port (Ruby / Tawny) | 8 – 12 | 80 – 120 |
| Sherry Cream | 11 – 14 | 110 – 140 |
| Sake | 4 – 5 | 40 – 50 |
| Rum dosładzany | 1,7 – 2,2 | 17 – 22 |
| Destylaty czyste (wódka, whisky, gin) | < 0,1 | < 1 |
| Likiery kawowe (Kahlúa) | ≈ 39 | ≈ 390 |
| Irish Cream (Baileys) | ≈ 18 | ≈ 180 |
Читайте також: Чому алкоголізм невиліковний?
Czym jest cukrzyca alkoholowa?
Czy alkohol powoduje cukrzycę? Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Nadmierne spożycie alkoholu często skutkuje bowiem rozwinięciem się jednego z podtypów cukrzycy – tak zwanej cukrzycy alkoholowej. Cukrzyca jest zespołem chorób metabolicznych, które prowadzą do podwyższonego poziomu cukru we krwi, czyli hiperglikemii. Można wyróżnić dwa typy cukrzycy:
- cukrzyca typu I, przy której wydzielanie insuliny jest zbyt niskie, co sprawia, że glukoza odkłada się we krwi i nie dociera do mięśni,
- cukrzyca typu II, w wypadku której w organizmie dochodzi do wykształcenia się odporności na działanie insuliny; jest to reakcją na nadmierne wydzielanie insuliny przez trzustkę.
Cukrzyca alkoholowa – objawy
Do głównych objawów cukrzycy u alkoholika należą:
- сонливість,
- nagły spadek masy ciała,
- wzmożone pragnienie,
- дратівливість,
- suchość w ustach,
- ogólne osłabienie,
- trudności z koncentracją.
Nieleczona cukrzyca alkoholowa może powodować poważne uszkodzenie narządów wewnętrznych. Z tego powodu niezwykle istotne jest wczesne wykrycie choroby i wdrożenie stosownego leczenia. Często jest to jednak trudne, gdyż większość alkoholików unika odpowiedzialności za własne czyny, zaniedbując przy tym swoje potrzeby oraz zdrowie.
W jaki sposób rozwija się cukrzyca alkoholowa?
Cukrzyca alkoholowa rozwija się na skutek długotrwałego, nadmiernego spożywania alkoholu. Substancja ta powoduje zaburzenia licznych układów i narządów w organizmie człowieka. Do najbardziej narażonych na uszkodzenia organów należą trzustka oraz wątroba, które są dodatkowo obciążone ze względu na konieczność nieustannego metabolizowania alkoholu. Może więc dojść do przewlekłego zapalenia trzustki, które prowadzi do uszkodzenia ośrodków odpowiedzialnych za uwalnianie insuliny. W efekcie u osoby uzależnionej rozwija się cukrzyca alkoholowa.
Cukrzyca alkoholowa – diagnostyka
W diagnostyce cukrzycy alkoholowej wykorzystuje się przede wszystkim takie badania jak badanie poziomu glukozy, test obciążenia glukozą oraz pomiar hemoglobiny glikowanej.
Badanie poziomu glukozy
Badanie poziomu glukozy we krwi żylnej wykonywane jest rutynowo podczas badań wstępnych i okresowych. Przeprowadzane jest na czczo, czyli po upływie 8–14 godzin od ostatnio spożytego posiłku. Wynik pomiaru osoby zdrowej powinien mieścić się w przedziale 70–99 mg/dl.
Test obciążenia glukozą
Test obciążenia glukozą, zwany również doustnym testem tolerancji glukozy, krzywą cukrową lub OGTT, to badanie wykonywane u osób, u których badanie poziomu glukozy wykazało nadmierne stężenie glukozy we krwi na czczo. Przeprowadzane jest po upływie 8–14 godzin od ostatniego posiłku, po 3 dniach jedzenia zgodnie z dotychczasową dietą pacjenta. Test obciążenia glukozą przebiega etapami.
- Pobranie krwi w celu oznaczenia poziomu glukozy na czczo.
- Podanie pacjentowi 75 g glukozy rozpuszczonej w około 300 ml wody.
- Pobranie krwi na oznaczenie glikemii po upływie dwóch godzin od przyjęcia przez pacjenta glukozy.
Poziom glukozy we krwi z ostatniego pobrania u osoby zdrowej nie powinien przekroczyć 140 mg/dl.
Pomiar hemoglobiny glikowanej
Pomiar hemoglobiny glikowanej, czyli HbA1c, to badanie, które można wykorzystać zarówno do wykrycia cukrzycy u pacjenta, jak i do monitorowania przebiegu choroby. Cukrzycę można stwierdzić, jeżeli poziom hemoglobiny glikowanej jest równy bądź przekracza 48mmol/mol, czyli 6,5%.
W diagnozowaniu cukrzycy alkoholowej wykorzystane mogą zostać również inne, bardziej zaawansowane badania. Są to badanie stężenia peptydu C we krwi, oznaczenie stężenia przeciwciał oraz badanie poziomu insuliny we krwi i ocena wrażliwości na insulinę metodą HOMA-IR.
Jak leczy się cukrzycę alkoholową?
W celu wyleczeniu cukrzycy alkoholowej niezbędne jest całkowite zaprzestanie spożywania alkoholu. Lekarz specjalista może również zalecić zażywanie środków farmakologicznych o działaniu obniżającym glikemię. Wskazana jest także zmiana nawyków żywieniowych i stosowanie właściwej diety, bogatej w:
- produkty zawierające dużo błonnika,
- pieczywo pełnoziarniste i płatki owsiane,
- chude mięso i ryby,
- wyroby mleczne,
- warzywa i owoce.
Produkty w diecie cukrzycowej powinny być gotowane na parze, grillowane lub pieczone. Zalecane jest unikanie spożywania dań smażonych.
Diagnozowaniem i leczeniem cukrzycy, w tym także cukrzycy alkoholowej, zajmuje się lekarz diabetolog. W wypadku wystąpienia niepokojących objawów warto udać się na wizytę do tego rodzaju specjalisty. Nieleczona cukrzyca może bowiem prowadzić do rozwoju różnorodnych powikłań, powodując zaburzenia narządu wzroku oraz układu nerwowego, krwionośnego i moczowego.
